История России на татарском языке

Без- 21 нче гасыр кешеләре. Шулайда без үзебезнең гасырыбызны гына өйрәнмибез,без илебезнең тарихында бик кызыксынып укыйбыз.

Безнең зур илебез җирләр һәм сулар белән бик бай. Әмма мең ел элек бу кара җирләрдә нәрсә булган?Нинди кешеләр монда яшәгән? Алар бездән аерылганмы? Шундыйрак сораулар һәрберебезнең башына килгәндер инде.

Әйдәгез бергә тарихны укып, бу сорауларга җавап табып карык.

Гомумән, иң беренче “Россия” диеп төньяк-көньчыгыш Русияне атаганнар. Аннан соңгынаинде,1991 нче елны ,”Россия” дип безнең илебез аталган. Ә беренче кешеләркаян килгән дип сорасагаз, җавап бирәм: Алар 40 мең ел элек, көньяктан килеп,безнең җирләрдә тора башлаганнар. Соңрак аларны “Славяне” дип атый башлаганнар.

Эх, нинди авыр вакытлар булгандыр инде.Сугыш.Кан түгү.Үлү.Бөтен шагырьләр һәм язучылар сугышны куркыныч, начар вакыт дип язалар. Хәттә әдәбияттәдә “Сугыш” исемне аерым бүлекбар.

“Алар...Алар җыйнап аналарны,

Балаларны кырга кудылар.

Казыттылар чокыр, ә үзләре

Читтән көлеп карап тордылар...”

(Муса Җәлил “Вәхшәт” )

Сугышта гына кешенең чын өзе ачыла...

Беренче вакытта“Славяннәр” үзләре арасында сугышканнар. Аларның һәр кайсының хан буласы килгән...

Вакыт үткән...

Һәм илне контрольда тотар өчен алар,988 нче елны, христиан динен алганнар.

Вакыт үткән...

Вакыт үтсәдә,сугыш бетми диләр. Монда да шулай ук. Яки алар ниндидер җирләрне көрәшеп алырга теләгәннәр. Яки аларга каршы сугыш башлаганнар.

Һәр кешенең яраткан ханы бардыр. Нигә яраткан хан соң ул? Ә чөнки без аны бик әйбәт кеше дип күрәбез.Менә минем күземдә дә аеруча әйбәт хан бар. Ул- Владимир Мономах.Ул 1113-1125 нче елларны русиядә хан булып йөргән. Һәм аның әнисе Византия императораның кызы булган. Нигә син бу ханны,әйбәт хан дип күрәсең диеп сорасагыз,әйтәм: “Минемчә,ул кешелекле хан булган.Ул ярлыларны да, байларны да хөрмәт иткән. Ул акыллы, көчле хан булган.”

Русслар әлифбасы 863 нче елны дөнья күрә. Шул вакыттан инде күп китаплар рус телендә языла.Китаплар дигәнем инде: “Летописьлар, әкиятләр,чын барлыкта булган хәлләр,пергаментка языла.

Татарлар мәчет төзегәндә,рус кешеләре соборлар төзегән. Борынгы вакыттка төзелгән һәйбер соборлар безнең вакытка кадәр бар. Мәсьәлән: “Софийский Собор Киевта яки Храм Святой Софии Новгородта. Мәдәният алга барган. Ул хәзердә урында басып тормый,алга гына бара.

Иван Грозный1552 нче елны Казанны яулап алган. Татарлар кулларны төшерергә уйламаганнар.Алар 18 нче гасырга кәдәр Русиягә каршы сугыш алып барганнар. Әмма җиңә алмаганнар. Шуңа карамастан 19 нчы гасыр да Татарстан Республикага әйләнә.

1552 нче елдагы сугыштан сәң татарлар Вологды һәм Новгород шәһәрләрендә тора башлаганнар.Менә шул вакыттан татарларның әкиятләре һәм рәсемнәре рус халкына күчте.Мәсьәлән:Судан чыккан көрәшчеләр каян килгән? Алар рус халкына татарларның әкиятләре һәм легендалары аша бирелгән. Татарлар һәм Руслар дуслыклы халык.

Шуңа күрә алар инде күп еллер бергә татулыкта яшиләр.

Бу дөнья татулыктан гына торачак дип ышанып калам.